گلند کابل قطعه‌ای مکانیکی است که برای اتصال ایمن کابل‌ها به تجهیزات برقی یا تابلوهای برق به‌کار می‌رود. این قطعه از ورود گرد و غبار، رطوبت، فشار مکانیکی و کشش اضافی به محل اتصال جلوگیری می‌کند و ایمنی عملکرد سیستم را افزایش می‌دهد. گلندها در انواع مختلفی تولید می‌شوند و با توجه به نوع محیط، کابل و نوع پروژه انتخاب می‌گردند. استفاده از گلند نه‌تنها مانع آسیب فیزیکی به کابل می‌شود، بلکه در برابر آتش‌سوزی و نشت گاز نیز نقش حفاظتی دارد. بسته به نوع کابل، محل نصب و شرایط محیطی، می‌توان از گلندهای فلزی، پلاستیکی یا فلکسیبل استفاده کرد. انتخاب گلند مناسب مستقیماً بر روی طول عمر کابل‌ها و عملکرد تجهیزات تأثیر می‌گذارد. به همین دلیل، آشنایی با تفاوت‌های میان انواع گلند اهمیت بالایی دارد.
معرفی گلند معمولی: ساختار، جنس و ویژگی‌ها
گلند معمولی اغلب برای شرایطی طراحی شده که در آن حرکت مکانیکی یا لرزش کابل کم است. این نوع گلند می‌تواند از جنس فلز، پلاستیک یا ترکیب هر دو باشد و بسته به طراحی، مقاومت در برابر گردوغبار و رطوبت متفاوتی دارد. ساختار آن شامل مهره قفل‌کننده، لاستیک آب‌بندی، و بدنه‌ای با رزوه جهت اتصال است. گلندهای معمولی بیشتر در تابلوهای برق خانگی، محیط‌های داخلی و سیستم‌های کنترل استفاده می‌شوند. این گلندها اگرچه مقاوم هستند، اما برای شرایط پرتحرک و ارتعاشی پیشنهاد نمی‌شوند.
گلند فلکسیبل چیست و چه تفاوتی با مدل معمولی دارد؟
گلند فلکسیبل یا انعطاف‌پذیر نوعی از گلند است که در قسمت خروجی کابل دارای لوله‌ای منعطف و فنری‌شکل می‌باشد. این طراحی باعث می‌شود در برابر ارتعاش، خم‌شدگی و حرکت‌های ناگهانی مقاومت بالاتری داشته باشد. برخلاف گلند معمولی که در شرایط ثابت عملکرد خوبی دارد، گلند فلکسیبل برای مکان‌هایی طراحی شده که کابل در معرض لرزش، جابه‌جایی یا فشارهای مکانیکی پیوسته است. تفاوت اصلی این دو در نحوه محافظت از کابل است؛ در حالی که گلند معمولی کابل را فقط ثابت نگه می‌دارد، گلند فلکسیبل با قابلیت ارتجاعی خود از پارگی و فرسودگی کابل جلوگیری می‌کند.
تفاوت در ساختار و طراحی گلند فلکسیبل و معمولی
- وجود لوله فنری در گلند فلکسیبل: باعث محافظت بیشتر در برابر خم‌شدگی
- عدم انعطاف در گلند معمولی: مناسب محیط‌های ایستا و بدون لرزش
- نوع رزوه و اتصال: در گلندهای فلکسیبل اغلب پیچیدگی بیشتری دارد
- مواد مصرفی: گلند فلکسیبل معمولاً از فلز مقاوم‌تر ساخته می‌شود
تفاوت در کاربردها: کجا از گلند فلکسیبل و کجا از گلند معمولی استفاده کنیم؟
کاربرد گلندها بسته به نوع پروژه و شرایط محیطی متفاوت است. در محیط‌های صنعتی مانند کارخانه‌ها، خطوط تولید، و ماشین‌آلاتی که دائما در حال حرکت یا لرزش هستند، استفاده از گلند فلکسیبل توصیه می‌شود. این نوع گلند از آسیب دیدن کابل بر اثر خم شدن مداوم یا کشیدگی جلوگیری می‌کند. در مقابل، گلندهای معمولی برای تابلوهای ثابت، تأسیسات برق ساختمان‌ها یا محیط‌هایی که کابل حرکت ندارد مناسب‌ترند. اگر در پروژه‌ای با حرکت‌های فیزیکی و شوک‌های مکانیکی روبه‌رو نیستید، انتخاب گلند معمولی اقتصادی‌تر و کافی است.
مزایای گلند فلکسیبل نسبت به مدل معمولی
- محافظت در برابر خمش و شکستگی کابل
- مناسب محیط‌های دارای ارتعاش یا حرکت مداوم
- افزایش طول عمر کابل در شرایط سخت صنعتی
- نصب آسان با ایمنی بالاتر در برابر آسیب مکانیکی
مقایسه مقاومت در برابر ضربه، رطوبت و گردوغبار
- گلند فلکسیبل: مقاومت بالا در برابر ضربه و خمش
- گلند معمولی: عملکرد خوب در برابر رطوبت در محیط‌های ثابت
- گلند فلکسیبل: ایمنی بیشتر در شرایط سخت محیطی
- گلند معمولی: مناسب برای نصب‌های داخلی یا تابلویی
نصب گلند فلکسیبل در پروژه‌های صنعتی
برای نصب گلند فلکسیبل ابتدا باید نوع و سایز کابل را به‌درستی تعیین کرد. پس از آن، با توجه به قطر رزوه گلند و موقعیت نصب، محل موردنظر را سوراخ کرده و گلند را روی بدنه تابلو یا دستگاه پیچ می‌کنند. در ادامه کابل از درون گلند عبور داده شده و بخش فنری آن از خم‌شدگی یا فشار بر نقطه اتصال جلوگیری می‌کند. یکی از مزایای مهم گلند فلکسیبل همین محافظت فیزیکی دائمی از کابل در نقاط خم است. به‌ویژه در ماشین‌آلات صنعتی که کابل دائماً در حال حرکت یا لرزش است، این ویژگی باعث کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیر کابل می‌شود.
اشتباهات رایج در انتخاب گلند و راهکارهای جلوگیری
- عدم توجه به شرایط محیطی نصب → همیشه محیط را بررسی کنید.
- استفاده از گلند معمولی در محیط‌های پرتحرک → در این موارد از گلند فلکسیبل استفاده کنید.
- سایز اشتباه گلند با کابل → از جدول انتخاب سایز استفاده کنید.
- عدم رعایت اصول آب‌بندی → مطمئن شوید نوار و واشرها درست نصب شده‌اند.
جمع‌بندی: کدام گلند برای شما بهتر است؟
انتخاب بین گلند فلکسیبل و گلند معمولی بستگی مستقیم به نوع پروژه و شرایط عملکردی کابل‌ها دارد. اگر با محیطی روبه‌رو هستید که در آن کابل‌ها در معرض لرزش، حرکت یا فشارهای مداوم هستند، گلند فلکسیبل بهترین گزینه است. در حالی که برای محیط‌های ثابت و کم‌تحرک، گلند معمولی انتخابی مناسب و اقتصادی‌تر خواهد بود. شناخت دقیق نیاز پروژه، جنس کابل، شرایط محیطی و نوع دستگاه‌ها نقش مهمی در انتخاب صحیح گلند دارد. اگرچه گلند فلکسیبل قیمت بالاتری دارد، اما در شرایط خاص باعث صرفه‌جویی بلندمدت در نگهداری و افزایش طول عمر سیستم خواهد شد.
